Peuterspeelzaal in Klaaswaal bestaat 50 jaar!

mei 28, 2024

Dit jaar is het precies een halve eeuw geleden dat Klaaswaal – als eerste in de Hoeksche Waard – een peuterspeelzaal kreeg. Een bijzondere mijlpaal, die natuurlijk gevierd wordt. Op integraal kindcentrum (IKC) De Blieken, waar de peuterspeelzaal nu gevestigd is, vindt op 5 juni een feestelijke ochtend plaats voor alle peuters in Klaaswaal en hun (groot)ouders.

Het jubileum is tevens een mooi moment om terug te blikken op de ontwikkeling en professionalisering die de peuterspeelzaal de afgelopen vijftig jaar doormaakte. “Sinds de oprichting is er veel veranderd”, zegt Thérèse Kroon, peuterleidster van het eerste uur. “Eén ding is altijd hetzelfde gebleven”, voegt zij direct toe. “Op de peuterspeelzaal kunnen kinderen fijn en veilig spelen en plezier maken.”

Samenzijn en spelend ontdekken
Op 4 maart 1974 startte de peuterspeelzaal, op initiatief van een aantal ouders en met financiële steun van de gemeente en enkele donateurs. Thérèse zat met de heer Hillebrand en de heer Van der Vegt in het oprichtingsbestuur en legt uit dat dit initiatief een landelijke trend was: “Bij ouders ontstond de behoefte om de ontwikkeling van peuters te stimuleren, door ze met andere kinderen te laten spelen. Het ging niet zozeer om prestaties maar juist om het samenzijn, van elkaar leren en spelend ontdekken. Ik was destijds zwanger en moest daardoor stoppen met mijn werk als kleuterjuf. Het was voor mij geen moeilijke keuze om mijn carrière als peuterleidster voort te zetten. Dertig jaar lang heb ik dit werk met plezier gedaan.”

Locaties en fusies
Een van de grootste uitdagingen bij de start van de peuterspeelzaal was het vinden van een geschikte locatie. “Het moest natuurlijk wel een veilige plek zijn”, zegt Thérèse. “Ook hadden we een buitenspeelplek nodig. Uiteindelijk kwamen we terecht aan de Havenweg. De peuterspeelzaal kreeg toen de toepasselijke naam ’t Haventje.” De peuterspeelzaal maakte al snel een flinke groei door. Het pand aan de Havenweg werd te klein en voldeed niet meer aan de eisen. In februari 1980 kregen de peuters een nieuwe thuishaven aan de Berkenlaan, in de oude dependance van de openbare lagere school. Enkele jaren later volgde de verhuizing naar De Hoeckenisse. Sinds 2017 is de peuterspeelzaal gevestigd in IKC De Blieken aan de Klaverbladstraat. Door de jaren heen maakte de peuterspeelzaal ook verschillende fusies mee en behoorde het tot verschillende stichtingen. Sinds 2018 valt de peuterspeelzaal onder De Hoeksche School Kinderopvang, onderdeel van Stichting De Hoeksche School.

Rollen behang als verfpapier
Een andere uitdaging waar ’t Haventje de eerste jaren mee te maken had, was een krap budget. Thérèse: “Van het Oranjefonds hadden we geld gekregen voor meubilair, maar voor spelmateriaal en dergelijke waren eigenlijk geen middelen. We gebruikten veel eigen spullen of speelgoed dat we kregen. Oude rollen behang fungeerden als verfpapier. Verder kregen we veel hulp van ouders, bijvoorbeeld voor de begeleiding van de kinderen of het schoonmaken van de speelruimten. Later kregen we meer subsidie.”

Werken met plezier
Janny Groenenberg en Anneke Boelhouwer, beiden werkzaam op het bestuurskantoor van Stichting De Hoeksche School, stonden jarenlang op de groep bij de peuterspeelzaal. Net als Thérèse werkten zij er met veel plezier. Anneke: “Ik was altijd kleuterjuf geweest totdat ik zelf kinderen kreeg. Toen mijn kinderen groot genoeg waren, ging ik als peuterleidster aan de slag. Het was voor mij heel fijn om weer tussen die kleintjes te staan.” Janny voegt toe: “Het is ontzettend leuk om bij te dragen aan de ontwikkeling van jonge kinderen. Wat ik ook leuk vond, was dat de ouders ook steeds meer de meerwaarde van de peuterspeelzaal zagen voor de ontwikkeling van hun kind. En daarmee de voorbereiding op de basisschool.”

Wereld vergroten
Jantine Blok, sinds 2020 directeur van IKC De Blieken, ging als klein meisje ook naar peuterspeelzaal ’t Haventje. “Ik ging er met veel plezier heen”, weet zij nog. “Ik had toen niet het idee dat het belangrijk was voor mijn ontwikkeling. Ik vond het gewoon leuk! Die gedachte, dat het leuk moet zijn, is niet veranderd. Dat wil je als basis voor je peuterspeelzaal. De kracht van de peuterspeelzaal is dat je kinderen laat ontwikkelen zonder dat ze dat door hebben. Daar komt bij dat ze hun wereld vergroten. In een rijke, veilige omgeving komen ze los van thuis. Bovendien worden er vriendschappen gesloten. Een van mijn beste vriendinnen heb ik op ’t Haventje leren kennen.”

Ontwikkeling stimuleren en monitoren
Cora Labree, directeur-bestuurder van De Hoeksche School Kinderopvang, is het met Jantine eens. “Spelenderwijs ontwikkelen vormt nog steeds de kracht van de peuterspeelzaal. Tegelijkertijd is er door de jaren heen veel veranderd en geprofessionaliseerd. We werken op alle locaties met gecertificeerde beroepskrachten. Vanuit hun kennis, ervaring en goed onderbouwde pedagogische doelstellingen stimuleren en monitoren zij de ontwikkeling van de kinderen. Zij maken daarbij gebruik van bewezen ontwikkelingsprogramma’s en een speciaal voor jonge kinderen ontwikkeld kindvolgsysteem.” Jantine voegt toe: “Er is ook een flinke slag gemaakt in wat we kinderen aanbieden. Het peuteronderwijs is steeds meer afgestemd op de behoeften van het individuele kind.”

Eerste integrale kindcentrum
Met de verhuizing naar De Blieken, in 2017, ging het eerste integrale kindcentrum (IKC) van de Hoeksche Waard van start. “Het idee achter een IKC is dat kinderopvang, waaronder ook de peuterspeelzaal, en basisonderwijs integraal samenwerken”, legt Cora uit. “Vanuit dezelfde visie, normen en waarden dragen we bij aan de ontwikkeling van kinderen van nul tot dertien jaar. Dit geeft een veilig en vertrouwd gevoel, en zorgt voor een soepele overgang van het kinderdagverblijf en/of de peuterspeelzaal naar het basisonderwijs. Deze zogenoemde doorgaande leer- en ontwikkelingslijn zetten we ook voort op het Hoeksch Lyceum en Actief College, de twee middelbare scholen van De Hoeksche School.”

Even wennen
“Een integraal kindcentrum word je niet zomaar”, benadrukt Janny. “Het vereist een andere manier van denken en werken, en dat was in het begin best even wennen. Voor de medewerkers, maar ook voor de kinderen en hun ouders. Voorafgaand aan de start van het IKC kwamen we meerdere keren met betrokkenen bij elkaar. We dachten samen na over vragen als: waar willen we naartoe, wat hebben we daarbij nodig en hoe kunnen we elkaar vinden? Dat was een goede start. Van daaruit konden we vervolgstappen zetten. We brachten raakvlakken in kaart, we stemden thema’s op elkaar af en organiseerden gezamenlijke activiteiten.” Jantine vult aan: “Sinds de start van ons IKC hebben de pedagogisch medewerkers, leerkrachten en andere medewerkers van het IKC elkaar steeds meer ontmoet. De onderlinge afstemming en waardering voor elkaar is flink gegroeid – en groeit nog steeds.”

Voordelen IKC
“De lijnen binnen het IKC zijn heel kort”, vertelt Miranda Crooij. Als pedagogisch medewerker op de peuterspeelzaal ervaart zij dat de samenwerking binnen het IKC voordelen biedt. “Ten eerste voor de kinderen. Zij raken van jongs af aan vertrouwd met het gebouw en de andere kinderen, met name die van de onderbouw. De overstap van kinderdagverblijf of peuterspeelzaal naar de kleutergroep voelt hierdoor niet zo groot. Bovendien hebben we over en weer veelvuldig contact met de leerkrachten van de kleutergroepen. Wij zorgen er bijvoorbeeld voor dat de leerkrachten een goed beeld hebben van de kinderen die zij in de groep krijgen. Ook kunnen leerkrachten altijd bij ons terecht met vragen over de kinderen.” Inmiddels staat Miranda alweer 23 jaar voor de groep. Ze begon in De Hoeckenisse, als hulpmoeder bij Janny. Leuk detail is dat Janny en Miranda oud-klasgenoten zijn. “Gaandeweg kwam er meer ruimte en groeide ik door tot vaste pedagogisch medewerker”, vervolgt Miranda. “Tot op de dag van vandaag doe ik dit werk met heel veel plezier. Ik krijg veel energie van kinderen, vooral van hun onbevangenheid. Het is ontzettend leuk om ze dingen te leren, ze te zien groeien en ontwikkelen.”

Eén team
Inmiddels zijn er vijftien integrale kindcentra in de Hoeksche Waard. Zij vallen allemaal onder De Hoeksche School. “Een enorme ontwikkeling waar we als stichting trots op mogen zijn”, zegt Cora. “We zijn nu vooral bezig zaken rond IKC-vorming te borgen. De ervaring van De Blieken, als voorloper op IKC-gebied, is daarin heel waardevol.” Jantine: “Elk IKC ontwikkelt zich op zijn eigen tempo, afgestemd op de eigen situatie. Tegelijkertijd kunnen we veel van elkaar leren. Als IKC’s onderling hebben we nauw contact met elkaar. We hebben regelmatig overleg, bijvoorbeeld over hoe je bepaalde zaken aanvliegt. Het is fijn om met elkaar te sparren en kennis te delen. Het is echt des Hoeksche Schools om elkaar te vinden. We vinden niet steeds het wiel opnieuw uit, maar werken als één team aan onze kwaliteit en professionaliteit.”

Ontmoeten, ontdekken, onderzoeken
Op de vraag hoe Jantine de toekomst van IKC De Blieken ziet, antwoordt zij: “Het is misschien idealistisch, maar ik zou er als De Blieken voor ieder kind willen zijn. We werken hard aan een Rijke Schooldag met een divers aanbod en meerdere keuzes, afgestemd op de behoeften van het individuele kind. Daarnaast willen we als IKC het hart van het dorp zijn. Echt een plek voor ontmoeten, ontdekken en onderzoeken.”